Wantok Newspaper | September 25- October 2, 2024
Long taim gavman i wok long pamim bikpela mani tru i go insait long wan wan Distrik, i no
gat transperensi long pasin ol i yusim dispela pablik mani.
I kam inap long Julai 2024, komyuniti edvokesi grup ACT NOW i wok long skelim ol midia ripot na i lukim olsem 24 Distrik tasol namel long ol 96 Distrik i bin givim fainensel akwitel bilong 2022 o 2023, tasol ol pablik i no inap long lukim dispela ripot bilong ol akwitel.
Wan wan Distrik i save kisim K20 milien nau long wan yia, bilong sevis na infrastraksa impruvmen grent.“Sapos i no gat fainensel akwitel, i no gat tu tranperensi o akauntabiliti long wei ol i spendim mani bilong Distrik Sapot.
Dispela i kamapim bikpela wari bikos ol pablik na Dipatmen bilong Fainens tu i no klia we ol distrik i spendim dispela mani. Gavman i gat dispela pasin we em i no bisi long sekap na lukim sapos ol i yusim pablik mani long stretpela rot. Dispela pasin i save afektim wok bilong kamapim ol divelopmen projek bilong helpim ol komyuniti,” Cathy Tukne, Infomesen Kodineta bilong ACT NOW, i tok.
ACT NOW i bin kirapim DDA Watch Website long 2023 long opim rot bilong ol pablik i ken kisim infomesen long wok bilong olgeta Distrik Divelopmen Atoriti, tasol mipela kirap nogut long lukim olsem i gat liklik infomesen tasol.
Long Julai, ACT NOW i bin pablisim ripot we i soim olsem 25% tasol bilong ol Distrik i bin lonsim Faiv-Yia Plen bilong 2023-27, na 7-pela tasol i putimaut plen we ol pablik i ken lukim.
ACT NOW i bin glasim ol midia ripot long painimauut wanem ol Distrik i givim fainensel akwitel bilong ol. Mipela painim olsem wankain pasin i kamap we ol i no bihainim ripot na
givim ol akwitel.
Long taim ACT NOW i brukim ol rijon, mipela painim olsem Hailans rijon i no gat gutpela rekot bilong we ol i spendim mani
Hailans: 7-pela distrik tasol namel long 36 i bin givim akwitel (19%);
long Momase: 6-pela distrik tasol namel long 23 i givim akwitel (26%);
long Sauten rijon: 6-pela distrik namel long 21 i givim akwitel (29%);
long Ailans rijon: 5-pela distrik namel long 13 i givim akwitel (39%);
ACT NOW i painimaut olsem long 7-pela provins, i no gat wanpela distrik bilong ol i bin givim fainensel akwitel bilong 2022 o 2023: Hela, Jiwaka, Westen Hailans, Sauten Hailans, Galp, Manus na Nu Ailan.
Daunbilo em mep i soim namba bilong ol fainensel akwitel bilong ol provins.
Morobe i luk olsem i gat bikpela namba bilong ol Distrik (tripela) i bin harim tok na givim fainensel akwitel bilong 2022 o 2023, tasol dispela i karamapim 30% tasol bilong10-pela Distrik long provins. Long nesenel level, 25% tasol bilong ol Distrik i bin givim akwitel bilong 2022 o 2023.
ACT NOW i tok Distrik Sevis Impruvmen Program (DSIP) na Distrik Infrastaksa Program (DIP) i mas go long mekim wok bilong kamapim gutpela pablik sevis long ol local komyuniti. Tasol i no gat Distrik plening na i no gat akwitel bilong mani. I gat bikpela askim long we dispela pablik mani i go, na sapos ol program bilong helpim sindaun bilong ol komyuniti, i karim kaikai o nogat.
ACT NOW i mekim ol dispela rekomendesen:
- Leadersip Code Enforcement: Ombudsmen Komisin (OC) i mas kotim ol Distrik CEO husat i no wokim ol plen o i no givim ol akwitel.
- Funding Restrictions: Dipatmen bilong Fainens i no ken givim moa mani bilong DSIP (Distrik Sevises Imprumen Program) na DIP (Distrik
Infrastraksa Program) long ol Distrik husat i no givim fainensel akwitel ripot bilong ol. - Audit Ekspansen: Gavman i mas givim moa mani i go long Opis bilong Odita Jeneral (AGO) we bai helpim ol long raun long olgeta 96 distrik na mekim odit.
Ol dispela rekomendesen bai promotim akauntabiliti, na lukim olsem pablik mani i mas go stret long mekim ol wok, na i mas gat tranperensi.
Yu ken kisim moa infomesen long DDA Watch website na bai yu klia.
Yumi olgeta, wok wantaim long kamapim gut ol Distrik long sevim komyuniti na strongim tranperensi.
Sapos yu laik intaviu, ringim Cathy Tukne long (+675) 78445276 o (+675) 77159197 o email tuknecathz90@gmail.com